Planeta Ziemia
TAŃCZĄCY Z FALAMI
Obserwowanie fulmarów szybujących tuż nad falami wzburzonego oceanu to niezwykłe przeżycie. Jest to doświadczenie dostępne tylko dla wybranych – dla tych, którym zdarza się bywać na rozbujanym morzu. Bystre umysły ludzi morza nie dowierzają w to, co widzą oczy, gdy fulmary z gracją primabalerin najlepszych światowych baletów mkną przy powierzchni niemal muskając wodę, przepadając w dolinie kolejnej fali, by za moment wślizgnąć się bez wysiłku nad grzbiet następnej wodnej góry. Najbardziej nawet podstępna fala nie jest w stanie zaskoczyć tych doskonałych szybowników. Nie trzeba być specjalnie wrażliwym na uroki dzikiej przyrody, by zachwycać się tym spektaklem. Wydaje się, że harde serca żeglarzy, marynarzy i innych wodniaków obserwujących te ptaki nieco miękną urzeczone ich lekkością, zgrabnością i lotniczym kunsztem...
DELFINY UMIERAJĄ PO CICHU
Na Wyspach Owczych kończy się właśnie rzeź grindwali i delfinów białobokich, w której corocznie ginie od kilkuset do 2 tysięcy zwierząt. W Japonii w niesławnym Taiji ruszył okres polowań na delfiny, pochłaniający za każdym razem kilkaset ofiar. Obie przerażające masakry są od lat nagłaśniane, monitorowane, dokumentowane.
Mało kto jednak zdaje sobie sprawę, że co roku, o wiele bliżej nas, rozgrywa się po cichu kilka razy większa tragedia delfinów, które tysiącami umierają dusząc się w rybackich sieciach.
POMOST POMIĘDZY HISTORIĄ A OCHRONĄ ŚRODOWISKA
Połączenie historii i ochrony środowiska? Członkowie Healthy Seas, Ghost Diving oraz Society for Documentation of Submerged Sites (SDSS) połączyli rekonstrukcję historii z ochroną przyrody w czerwcu 2023, kiedy doświadczeni nurkowie techniczni rozpoczęli 8-dniową, pełnomorską ekspedycję.
CEL: okręty i statki zatopione podczas Drugiej Wojny Światowej w Morzu Śródziemnym, pomiędzy włoską wyspą Lampedusa a wybrzeżem Tunezji. Podczas Drugiej Wojny Światowej, centralna część Morza Śródziemnego była ...
BIAŁOCZARNI, A KOLOROWI NURKOWIE Z PÓŁNOCY
Początek to skok z klifu w przepaść. Pospieszne, a wręcz wydawać by się mogło, desperackie ruchy niewielkich skrzydeł niespodziewanie pozwalają uniknąć rozbicia o przybrzeżne skały. Co więcej, lot okazuje się na tyle skuteczny, że pozwala dolecieć ptakowi tam, gdzie może zapolować na swoje ofiary. Bywa, że do pokonania są całe kilometry od małego skrawka skały, z którego wyprawa po zdobycz się rozpoczęła, ale przelotowa prędkość może sięgać 90 km/h, a więc lotnik to wcale nie taki ostatni.
POZNAJ MOJĄ RODZINĘ,
czyli zupełnie inny wymiar obserwacji dzikich delfinów
Jeśli chcemy obserwować dziko żyjące delfiny, to tylko z takim operatorem whale & dolphin watching, który dba o dobrostan i ochronę mieszkańców morza i przestrzega zasad poruszania się wśród tych ssaków. Ale jeśli chcemy naprawdę poznać ich rytm życia, zwyczaje a nawet poszczególnych członków stada, warto wcześniej zrobić rekonesans i wybrać firmę, której pracownicy naprawdę żyją życiem delfinów, łącząc pasję, wiedzę i doświadczenie z bieżącym monitorowaniem obserwowanej populacji.
KOLOROWE SŁOWIKI
Może nie śpiewa tak pięknie jak jego kuzyni, słowik szary czy rdzawy, ale za to bije je na głowę swą garderobą! Wszak podróżniczek, poza klasycznymi szarobrązowymi barwami, przystraja się również w pióra w kolorach niebieskich i pomarańczowych. Wielu gatunków papug, żołn, krasek czy kolibrów może nie zawstydzi, ale na swoim podwórku nie ma kontrkandydatów do miana najbardziej szykownie odzianego śpiewaka.
CIERNIKI, CIERNICZKI I POCIERŃCE
Rodzina ciernikowatych reprezentowana jest w Morzu Bałtyckim przez trzech kuzynków: ciernika, cierniczka oraz najrzadziej spotykanego – pocierńca. Tę trójkę można spotkać w całym Bałtyku. Najczęściej wybierają przybrzeżne, płytkie rejony, porośnięte podwodną roślinnością i glonami, chociaż nie rzadko można też spotkać ławicę ciernika w otwartej części Morza Bałtyckiego. Wszystkich trzech przedstawicieli łączy dość nietypowa budowa płetwy grzbietowej.
BRODŹCE O KRWAWYCH DZIOBACH
Wbrew tytułowi nie będzie to opowieść o barbarzyńskich stworach bezpardonowo atakujących swe ofiary i nurzających swe dzioby w ich krwi niczym Wiedźmin swój miecz w ciele strzyg, gargulców czy topielców z bagien. Pomimo, że hitchcockowski ton bywa ekscytujący, tym razem przyjrzymy się niewojowniczemu i dyskretnemu gatunkowi ptaka brodzącego, który zagrażać może co najwyżej zjadanym przez siebie bezkręgowcom.
NIEZWYKŁE LOSY MAŁYCH GRINDWALI
Ponoć chronimy tylko to, co kochamy, a kochamy tylko to, co znamy. Poznaj więc niezwykłe życie grindwali, zwłaszcza cieląt tych wielkich (największych po orkach) czarno-szarych delfinów. Możemy je spotkać płynąc na nurkowiska m.in. na Kanarach, na Hawajach, na Fidżi czy na Galapagos.
Spośród wymienionych destynacji nurkowych najczęściej grindwale można spotkać pod wodą właśnie na Galapagos. Pływają dużymi stadami w wodach Prądu Humboldta, bogatego w składniki odżywcze.
DOSTARCZYCIELE SZCZĘŚCIA... I POTOMKÓW
Bociany to nasi dobrzy znajomi. Przez wieki zdążyliśmy się z nimi na tyle zbliżyć, że nie tylko dzielimy z nimi dachy i kominy naszych domów, ale uczyniliśmy bociany istotnym elementem kulturowym, i dotyczy to wcale nie tylko kultury europejskiej. W środkowej Europie bocian na dachu to znak pomyślności, w krajach islamskich zaś, ptaki te to pielgrzymujące dusze zmarłych. Jednym z przejawów bocianiej i ludzkiej bliskości jest nadawanie im ludzkich imion.
ŚPIEWAJĄCY NURKOWIE
Mały, ciemny, niepozorny, a nurkuje! I nie jest to tylko nurkowanie polegające na zanurzeniu jedynie dzioba! Bez mrugnięcia zanurza się cały, w szybko płynącej wodzie i pomagając sobie silnymi skrzydełkami porusza się skutecznie pod często silny prąd rzecznego nurtu. Wykorzystuje również pazurki, by chwytać się kamieni na dnie potoku, dzięki czemu często pod wodą nie pływa, a… chodzi po dnie. A teraz uwaga – nie boi się zimnej wody i potrafi nurkować pod lodem!
RAFA W CZASACH ZARAZY
Wpływ okresu pandemii na rafy koralowe
Kiedy większość populacji była skazana na izolację w domu lub granicach własnego kraju, środowisko naturalne przeżywało okres odrodzenia. Ze względu na lockdown, w wielu miejscach na świecie w tym także Indonezji, odnotowano poprawę jakości wody. A to przyczyniło się do rozwoju środowiska morskiego między innymi morskich ptaków, ryb, ssaków morskich, a także dynamiczną poprawę kondycji namorzyn i raf koralowych.
ZNIKAJĄCE DELFINY
Wielu nurków odwiedza Maltę ciesząc się urokami tej bliskiej i interesującej destynacji. Malta ma jednak pewne miejsce okryte złą sławą, w którym rozegrało się wiele dramatów naszych morskich przyjaciół – delfinów. Mowa o Mediterraneo Marine Park – jednym z najgorszych delfinariów w Europie.
SHARKS, cz. II
Na świecie istnieje ponad 500 gatunków rekinów, od najmniejszych – kilkucentymetrowych do ponad 18-metrowych. Z tej ogromnej ilości gatunków, tylko 12 może zaatakować. Z tego tuzina, 5-6 gatunków może nam faktycznie zagrażać.
Rekiny boją się ludzi, choć przewyższają nas szybkością i wielkością – one o tym nie wiedzą. Największym problemem jest strach przed rekinami. A jeśli czegoś się boimy, to tego nie chronimy.
JAK TO JEST BYĆ ŁOSOSIEM?
Wydawać by się mogło, że łosoś, jak to łosoś – jest po prostu rybą, którą zjadamy. Okazuje się jednak, że łososie odgrywają istotną rolę w życiu wielu wspólnot, dla których ważne są aktywności związane z połowami. Połowy jako czynności istotne dla przetrwania społeczności otoczone są całą gamą rytuałów i czynności, które trzeba wykonać by wyprawy na łososie były skuteczne. Trzeba się nauczyć jak łowić i to jest przedmiotem międzypokoleniowej transmisji wiedzy.
GŁOŚNE BRODŹCE
Brodźce piskliwe to jedne z tych ptaków, które nie sposób wypatrzeć wcześniej nim zauważą nas one. Nie są ani specjalnie małe (choć duże też nie – tak mniej więcej wielkości szpaka), kamuflaż posiadają też nie wyjątkowo wymyślny, do tego są całkiem głośne. Jednak najczęściej widzimy je wtedy, gdy wędrując brzegiem rzeki, rzadziej jeziora, uciekają kiedy za bardzo się do nich zbliżymy.
ZATOKA HANIFARU
Potrzeba wielu mant, aby uruchomić cyklon
Pływanie z mantami to dla nas, pasjonatów nurkowania, jeden z najbardziej pamiętnych momentów naszych podwodnych przygód. Wiele pisano o tym, jakże wyjątkowym doświadczeniem jest spędzić czas z tańczącymi mantami. Prawda jest taka, że żeby dokładnie zrozumieć o czym mowa, należy spotkanie podwodne z mantą przeżyć.
CZY KONTAKT Z GŁOWONOGIEM MOŻE BYĆ TERAPEUTYCZNY
Ludzkie relacje ze światem ożywionym opierają się na szeroko rozumianej konsumpcji i dlatego niewielu zamawiających krążki z ośmiornicy w śródziemnomorskiej restauracji ma świadomość, że będzie konsumować potrawę przygotowaną z ramion zwierząt obdarzonych niezwykłymi zdolnościami kognitywnymi. Są one bardzo tajemniczymi stworzeniami, o złożonej budowie i skomplikowanych zachowaniach oraz nietuzinkowych zdolnościach.
SHARKS, cz. I
Inteligentne. Mają pamięć krótko i długotrwałą. Niektóre z nich posiadają zdolność widzenia stereoskopowego, dzięki któremu potrafią doskonale ocenić odległość. Widzenie obuoczne sprawia, że zwierzę lepiej orientuje się w przestrzeni trójwymiarowej, precyzyjniej odczuwając głębię pola widzenia. To jedne z najgroźniejszych drapieżników w oceanie, a równocześnie jedne z najbardziej wrażliwych stworzeń morskich.
ŚMIGŁE JASKÓŁKI
„Jaskółka czarny sztylet, wydarty z piersi wiatru. Nagła smutku kotwica, z niewidzialnego jachtu” – tak rozpoczyna się tekst jednej z najbardziej rozpoznawalnych polskich piosenek. Przywołuję te słowa dlatego, że poza niezwykle celnym opisem charakterystycznej morfologii jaskółek, korzysta z porównań mocno nawiązujących do kwestii wodniackich – wiatr, kotwica, jacht. Ale to wcale nie jedyny powód, dla którego zdecydowałem się by na łamach Perfect Diver przyjrzeć się tym wspaniałym ptakom.
LODY, DARMOWE NAPOJE I... WIELORYBY
Czyli jak wybrać operatora rejsów whale watching?
W wielu nurkowych destynacjach możemy spotkać rozmaite gatunki delfinów i wielorybów. Jednak prawo różnych krajów zabrania pływania z dzikimi morskimi ssakami. Aby je obserwować i spotkać się z nimi oko w oko, warto skorzystać w takich miejscach z rejsów whale watching.
Oferta touroperatorów w zakresie whale watching zazwyczaj jest bogata i mamy do wyboru łodzie i statki różnej wielkości, a także wiele dodatkowych atrakcji i przyjemności...
NIETYPOWI GOŚCIE
Z powodu swojego położenia, historii oraz stosukowo młodego wieku Morze Bałtyckie nie posiada bardzo zróżnicowanej gatunkowo flory i fauny. Oczywiście znajdziemy w nim przedstawicieli wielu grup rośli i zwierząt, jednak są one zazwyczaj niewielkich rozmiarów i często trudno je dostrzec wśród bałtyckiego piasku czy kamieni. Dlatego też bardzo dużym wydarzeniem jest, kiedy do naszego morza zawitają goście z innych akwenów.
SKRZEKLIWI ŚPIEWACY TRZCINOWI
Pieśń trzciniaków jednym piękną się wydaje, podczas gdy dla innych jest męczącym pasmem zgrzytnięć, chrzęstów i trzasków. Nie sposób jej nie usłyszeć i zignorować, bo jest donośna i dominuje ponad głosami innych mieszkańców szuwarów. Trzciniaki bardzo często nad wodą słyszymy, nieco rzadziej widzimy. Spróbuję więc Szanownego Czytelnika zainteresować tym gatunkiem, aby był powód by wypatrywać trzciniaków podczas kolejnego pobytu nad jeziorem lub stawem, gdzie trzcin nie brakuje.
ZIELONY I SZYLKRETOWY
Zagrożone gatunki Morza Czerwonego
Najprawdopodobniej każdy, kto zanurkował w wodach Egiptu, jakiegoś żółwia napotkał. Jest szansa, że było to spotkanie długie, a samo zwierze było śmiałe i chętne do interakcji. Zwięrzęta te często żyją na rafach lub żerują wśród traw. Wydawać by się mogło, że populacje żółwi w Egipcie mają się dobrze, jednak nie jest to do końca prawdą…
KILLER WHALES
Zabójcy, ofiary, motywy i tajemnice
Czy orki to naprawdę wieloryby - zabójcy? Kto jest winny, a kto jest ofiarą? Czy orki są groźne dla ludzi? Te pytania co pewien czas wracają w mediach, ale też w głowach turystów i nurków, spotykających orki w różnych miejscach na świecie.
Na początku warto rozprawić się z mylącym anglojęzycznym określeniem killer whale – wieloryb zabójca. Orki nie są wielorybami. To największe żyjące delfiny. Zresztą słowo „wieloryb” nie jest naukowym terminem, a nawiązuje jedynie do rozmiarów zwierzęcia.
LODÓWKI
Zimnolubni nurkowie
W języku polskim termin „lodówka” zdecydowanie częściej wykorzystywany jest do nazwania urządzenia chłodzącego, zazwyczaj w kolorze białym. Tytułowe lodówki to jednak nie zasilane prądem urządzenia do obniżania temperatury środowiska schładzanego, a wspaniały efekt naturalnej ewolucji organizmów żywych. Gatunek kaczki ma jednak coś wspólnego z chłodziarką, bo nieźle radzi sobie z chłodem, wszak lodówki (Clangula hyemalis) zgodnie z nazwą, są ptakami wód zimnych.
ISTOTNE POSTANOWIENIA
Święta i Sylwester już za nami a przed nami miesiące szarugi, wahań temperatury, od minus do plus i oby do wiosny. Ach, no i do tego te noworoczne postanowienia, z których trzeba się przecież wywiązać. A gdyby tak, tym razem, wybrać z tych postanowień coś, co sprawi nam ogromną radość, a do tego podniesie naszą sprawność fizyczną i kwalifikacje lub pomoże naszej planecie? Oczywiście mówię tu o nurkowych celach noworocznych.
GRINDWALE Z TENERYFY
Większość z nas słyszała o dramacie grindwali długopłetwych, zabijanych masowo na Wyspach Owczych. W „Perfect Diver” nr 18 w artykule Hanny Mamzer pt. „Ubój rytualny” mogliśmy przeczytać o tradycji polowań na te zwierzęta.
Pięć tysięcy km na południe od Wysp Owczych, u wybrzeży Teneryfy, żyje populacja grindwali krótkopłetwych, których bezpieczeństwo i dobrostan wydają się diametralnie większe.
ŁAWICE ŚLEDZI, MATRIARCHAT OREK I HUMBAKI
Czyli norweska zima za kołem podbiegunowym
Każdego roku w listopadzie fiordy okręgu Troms na północy Norwegii zamieniają się w niezwykły spektakl natury. Gromadzą się tutaj masywne ławice śledzi, które przybywają na tarło. Podążają za nimi setki wielorybów gotowych na polowanie. Norweskie fiordy stają się tymczasowym domem dla humbaków, finwali oraz orek, które przeszukują fiordy w celu zaspokojenia głodu. Szanse na spotkanie tych zwierząt są wysokie i listopadowe wydarzenie przyciąga turystów oraz fotografów z całego świata.
ŚPIEWAJĄCY PODRÓŻNICY
Tym razem zaproszę Szanownego Czytelnika do świata ptaków niewielkich i rzadko dostrzeganych przez nas na co dzień (nie dotyczy, rzecz jasna, ornitologów i „birdwatcherów”). Parokrotnie już w tym świecie gościliśmy wraz z Perfect Diver (poznając wąsatki, PD nr 13, i pliszki, PD nr 17) i wracamy do niego, by poznać następny gatunek ptaka, którego być może podczas przygotowań do kolejnego nurkowania w wodach śródlądowych uda nam się usłyszeć, a może i zobaczyć.
DLACZEGO W MORZU BAŁTYCKIM NIE MA REKINÓW?
Morze Bałtyckie uważane jest przez naukowców za najsłodsze morze na naszej planecie, ale co to właściwie oznacza? Według Encyklopedii geograficznej świata: Oceany i morza zasolenie wody morskiej to „stężenie mieszaniny jonów soli morskiej mierzone w umownych jednostkach praktycznej skali zasolenia, czyli mówiąc wprost: ile gram soli znajduje się w jednym litrze wody. (...)
Ok, ale dlaczego w artykule dotyczącym obecności rekinów w Bałtyku jest tyle szczegółowych informacji na temat zasolenia? Dlatego, że to właśnie ono sprawia, że w naszym morzu nie spotkamy rekinów.
UBÓJ RYTUALNY
Polowania na grindwale są przez Farerczyków traktowane jako dziedzictwo kulturowe, pomimo tego, że zwyczaj ten nie jest już dzisiaj niezbędny dla pozyskania pożywienia i walki o przetrwanie ludzi. Jego odtwarzanie pełni inne funkcje. W opinii publicznej poza Wyspami Owczymi zwyczaj jest opisywany bardzo krytycznie, zazwyczaj w konwencji „barbarzyńskiej rzezi”.
BŁOTNIAKI ZNAD STAWU
Z lekkością właściwą tylko najlepszym lotnikom błotniaki suną nisko nad trzcinami wpatrując się w szuwary. Nie tylko patrzą, a wzrok mają sokoli (na marginesie są dalekimi kuzynami sokołów), ale i nasłuchują. Błotniaki mają bowiem na głowie szlarę z piór – nie tak wybitnie wykształconą jak u sów (również dalekie kuzynki), ale jednak pomagającą w ustaleniu położenia potencjalnej ofiary. Wspomniane kuzynostwo nie pozostawia złudzeń – błotniaki są ptakami szponiastymi ze wszystkimi atrybutami podniebnych drapieżców.
POKOCHAJ KORALOWCA
Gili Trawangan to jedna z trzech wysp położonych na północno-wschodnim Lomboku w Indonezji. Mimo, że większość restauracji, barów i hoteli jest zamkniętych i turysci mają zakaz wjazdu do kraju z powodu pandemii, nasza społeczność nurkowa kwitnie. Szczęściem jest, że pod nosem mamy świetne miejsca do nurkowania, co oznacza, że nie musimy nawet korzystać z łodzi, aby do nich dotrzeć.
Od lat nie zarzyło mi sie mieć tyle czasu do dyspozycji. A, że nie potrafię usiedzieć na miejscu postanowiłam zapisać się na kurs propagowania koralowca Ocean Quest Coral Propagation...
WSZĘDOBYLSKIE PLISZKI
Pliszki spotkamy nad brzegami zbiorników wodnych, w tym na morskich plażach, lecz to nie jedyne miejsca, w których możliwe jest ich zobaczenie. Po prawdzie, możemy spotkać je dosłownie wszędzie, gdy przebierając szybko drobnymi nóżkami uganiają się za pożywieniem. Podczas spaceru na polnej drodze, dobijając do pomostów żeglarskiej przystani, zatrzymując rower na podjeździe do domu, spacerując z psem na miejskim trawniku czy też spływając kajakiem górską rzeką. Są to niewątpliwie powszechne w Europie ptaki (choć wcale nie najliczniejsze).
OKO W OKO Z GIGANTEM
Manty
Przemierzają nasze oceany od ponad pięciu milionów lat. Zachwycają nurków swą inteligencją i gracją. Manty krewniaczki rekinów, żywią się planktonem, a jednocześnie należą do największych płaszczek na świecie.
Moje spotkanie z Mantą na Komodo było przeżyciem niemalże duchowym. Widziałam je wcześniej w innych częściach Indonezji, chociażby na Nusa Penida, ale nigdy nie zdarzyło mi się być z nimi tak blisko sam na sam. Na wyciągnięcie ręki prezentowały mi swoje łaciate brzuchy, tańczyły bez wysiłku na silnych prądach podczas gdy my mocno trzymaliśmy się podłoża, skrywając się za skałkami rafy koralowej by nas nie zwiało.
EDREDONY
Miękkopiórzy nurkowie
Bohaterowie tego artykułu świetnie nurkują. Czynią to nie tylko dla bliskiej szanownym Czytelnikom radości płynącej z bezpośredniego doświadczania wodnego świata, ale również z nieco bardziej przyziemnych powodów. Zanurzają się zazwyczaj na kilka, rzadziej kilkanaście metrów po to, by wybrać coś z podwodnego „szwedzkiego stołu”.
Najczęściej edredony jedzą małże (np. sercówki, omułki), skorupiaki, w tym kraby (np. pospolity raczyniec jadalny czyli inaczej krab brzegowy), głowonogi, rozgwiazdy, meduzy, a z rzadka nawet ryby. Co ciekawe, małże połykają w całości, kraby pozbawiają szczypiec i odnóży, po czym również połykają wraz z pancerzem. Co dalej?...
PLASTIK
Wróg czy przyjaciel
Mimo że towarzyszy nam zaledwie od ponad stulecia szybko zdominował każdą dziedzinę naszego życia. Plastik to dla niektórych uosobienie wszelkiego zła, dla innych zbawienie. Jedno jest pewne, gdziekolwiek się dzisiaj znajdujesz rozejrzyj się dookoła, a na pewno znajdziesz coś z tego najtrwalszego tworzywa na świecie.
ŻURAWIE
Elegancja na długich nogach
Ptaków tych nie da się w zasadzie przyłapać w niezgrabnej pozycji. Niezależnie od tego czy stoją, przechadzają się po podmokłej łące, czy też lecą wśród chmur – zawsze wszystko to robią z wręcz jaśniepańską gracją. Gdy zaczynają tańczyć tworzą magiczny spektakl pełen choreograficznych smaków, i to smaków iście wykwintnych!
To właśnie dlatego żurawiami zachwyca się ludzkość od zawsze. Odniesień w literaturze nie sposób więc zliczyć, a by nie pozostać gołosłownym wymienię jako pierwszą Iliadę Homera.
RYBOŻERNE KACZKI
Nurogęsi uprawiają nurkowanie z rurką… tyle, że bez rurki. Ich ptasi snorkeling w tym jest podobny do ludzkiej odmiany tej aktywności, że z powierzchni wypatrywane jest to, co może być powodem do dania nura. Nurogęsi wypatrują pod powierzchnią oczywiście pożywienia zanurzając głowę i gdy zauważą coś, co może im zasmakować wykonują zgrabny scyzoryk i puszczają się w pogoń. Pogoń nie zawsze bywa udana, bo głównym celem tych ptaków są ryby, a te, jak wiadomo, potrafią się w wodzie całkiem żwawo przemieszczać.
BAŁTYCKIE DELFINY
Ponad powierzchnię wody wynurza się tylko na chwilę, niezbędną do zaczerpnięcia powietrza. Jedynie kiedy żeruje mamy okazję zobaczyć go wyskakującego ponad taflę wody. Morświny to jedne z najbardziej zagadkowych zwierząt Morza Bałtyckiego. Spotkanie ich nie jest łatwe, musimy uzbroić się w cierpliwość i w pogodny dzień konsekwentnie wpatrywać się w spokojną powierzchnię wody, szukając trójkątnej, ciemnoszarej płetwy grzbietowej.
SIATKI DRENAŻOWE
Myślenie zdrowo-rozsądkowe to podstawa, by żyć w zgodzie z Naturą i samym sobą. Świetnie jeśli segregujemy śmieci, jeśli wyrzucamy je tylko tam, gdzie ich miejsce. Bardzo dobrze dzieje się, gdy opakowania wykorzystujemy powtórnie, a jeszcze lepiej gdy używanie ich minimalizujemy. Ograniczanie używania plastiku i dbanie o to, by trafiał do recyklingu, a nie do lasu, rzeki, czy oceanu bardzo konkretnie przyczynia się do tworzenia mechanizmów ratujących życie – Naturę!
CO W TRZCINACH PISZCZY
Wąsate drobiazgi
Tym razem zaproponować czytelnikom Perfect Diver pragnę opowieść o ptaszętach nie nurkujących, a nawet nie pływających, co najwyżej zanurzających się w gęstwinie trzcinowiska. Trzciny, jak wiadomo, nad wodami rosną, więc nurków i innych wodniaków spotkać może przyjemność odbycia rendez vous (a może nawet tete-a-tete) z tymi pięknymi stworzeniami podczas nadwodnych aktywności (choćby podczas przygotowywania się do aktywności podwodnych). Nad wodą spotkać można całą menażerię ptaków bytujących w strefie przybrzeżnej, w tym tych związanych z szuwarami.
WSZECHOBECNY PLANKTON
Niezależnie od tego czy nurkujesz w wodzie słonej czy słodkiej, ciepłej czy zimnej, dużej czy małej, płytkiej czy głębokiej – nigdy nie jesteś w niej sam. Nawet jeśli nigdzie nie widać ciekawskich rybek, dużego zwierza albo akurat nie podgląda Cię schowany za kamieniem krab. Zawsze dookoła będzie Ci towarzyszył on: plankton.
GĘSI CZY NIE-GĘSI
Jest taki ptak, co w Europie mieszka. W nazwę, jednakże egipskość ma wpisaną. Swój on więc, czy obcy – oto jest pytanie. Mędrcy twierdzą, że ten pięknie opierzony zwierz, to jednak gatunek obcy. Ale w takim razie czy to, że jest obcy, jest równoznaczne z tym, że w czymś zagraża? Przecież obcość różne może mieć twarze. A jeśli zagraża to komu lub czemu, no i w jaki sposób?
Specjaliści z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk uznają gęsiówkę egipską za potencjalnie inwazyjny gatunek obcy, co oznacza, że w przypadku wzrostu liczebności populacji może niekorzystnie oddziaływać na faunę rodzimą.
CZUBACI NURKOWIE
Perkozy to ptaki typowo wodne. Do tego stopnia ewolucyjnie związały się ze środowiskiem wodnym, że w razie niebezpieczeństwa nie odlatują, jak większość ich ptasich kuzynów, a po prostu dają nura! Pod powierzchnią czują się… jak ryba w wodzie (użycie jakiegokolwiek innego określenia w tym miejscu zwyczajnie nie wchodzi w rachubę!).
Perkozy to grupa dziewiętnastu gatunków żyjących w różnych częściach Świata...
BAŁTYCKIE KONIKI MORSKIE
W płytkich wodach Zatoki Puckiej (Morze Bałtyckie), wśród rosnącej na podmorskich łąkach trawie morskiej, kryją się ryby, które do złudzenia przypominają źdźbło trawy. To iglicznia (Syngnathus typhle) i wężynka (Nerophis ophidon), które przez wielu nazywane są bałtyckimi konikami morskimi, ponieważ należą do gromady Actinopterygii, która obejmuje koniki morskie i igliczniowate.
RYBA WARTA WIĘCEJ NIŻ ZŁOTO
Tanjung Luar fish market, Lombok. Brzmi egzotycznie i zachęcająco, a dla kogoś, kto uwielbia owoce morza, może się wydawać wspaniałym punktem wycieczki. Znajdujący się godzinę drogi od popularnej turystycznej destynacji Kuta Lombok, wydaje się być wyjątkową atrakcją, jak i wspaniałym miejscem na lokalny lunch.
Czy jednak warto? Jaka prawda kryje się za kusząca atrakcją turystyczną?
POLOWANIE NA POMUCHLA
Głęboko pod powierzchnią Morza Bałtyckiego tam, gdzie bez latarki widać czasem zaledwie obrys wraku, a temperatura wody sprawia, że nurkowanie w piance staje się wyczynem ekstremalnym mieszka pomuchel. Ten dużych rozmiarów jegomość z wąsem na dolnej szczęce dużo częściej znany jest pod nazwą dorsz.
FREGATY
Piraci przestworzy
Słysząc słowo fregata, zazwyczaj staje nam przed oczami okręt. Jednym, klasyczny okręt żaglowy, innym napakowana elektroniką współczesna fregata rakietowa. Po przeczytaniu tego artykułu, niech to będzie również obraz wyjątkowego ptaka, którego nazwa bezpośrednio nawiązuje do pięknych, szybkich i zwrotnych żaglowców patrolujących dawniej morza i oceany.
KROKODYL BEZ NÓG
Najczęściej spotkać go można między gęstymi podwodnymi zaroślami, nieruchomo, idealnie wisząc w toni, zdaje się być niewidoczny wśród zielono brązowych łodyg pałki wąskolistnej. Szczupak – bo o nim właśnie mowa – w taki sposób cierpliwie czeka na swoją ofiarę.
Z pewnością większość nurków spotkała już szczupaka na swojej podwodnej drodze. Jest to gatunek typowo jeziorny (spotykany również w rzekach), spędzający większość czasu na płytkich wodach schowany pośród roślinności. Jego specyficzne ubarwienie sprawia, że często jest on niewidoczny.
TASZA
Czyli jak spotkać zająca pod wodą
Nurkując w zimnych wodach jednego z największych, najgłębszych fiordów na świecie – Sognefjord – spotkałem niesamowite zwierzę. Zając to czy Ryba, sam nie wiem? Przyklejona do skalnego podłoża bardzo solidnie jakby przyssawką, czuwała przy złożonej na skale ikrze.
Lumpsucker czyli Tasza, ryba z gatunku Skorpenokształtnych jest jedynym przedstawicielem rodzaju Cyclopterus. Występuje w północnym Atlantyku od północnego wybrzeża Portugalii do Morza Białego, można ją spotkać również w Bałtyku.
CZY DELFINY RATUJĄ LUDZI?
Chcemy wierzyć, że delfiny to przyjaciele ludzi, że w wielkim błękicie mamy swoich obrońców i gdy towarzyszą nam w wodzie, nic złego nam nie grozi.
W czasie wyprawy nurkowej na Socorro, po jednym z porannych nurkowań, wzięliśmy ze sobą sprzęt ABC i udaliśmy się zodiakiem na poszukiwanie humbaków. Marzyło się nam spotkanie oko w oko z długopłetwcami, które przebywały w okolicy z młodymi. Wieloryby wyraźnie nas jednak unikały i co chwila zwiększały dystans. Dlatego, gdy w pobliżu pojawiły się delfiny butlonosy, postanowiłem wskoczyć do wody i popływać wśród tych sympatycznych ssaków.
ŚWIAT BEZ REKINÓW
Czy jako obywatele UE możemy aktywnie przyczynić się do zapobiegania następnej katastrofie, która uderzy w nasze oceany, a tym samym całą ludzkość?
Każdego roku na świecie zabija się od 63 do 273 milionów rekinów, a wiele gatunków jest coraz bardziej zagrożonych. W 2019 r. Raport Narodów Zjednoczonych o różnorodności biologicznej ostrzegł, że ponad 30% wszystkich znanych gatunków rekinów i płaszczek jest zagrożonych wyginięciem w ciągu następnych dziesięcioleci!
WSZĘDOBYLSKIE KRZYŻÓWKI
Są niemal wszędzie! Pływają po wodach słodkich i słonych półkuli północnej, od Europy po Azję, od Skandynawii po Afrykę Północną. Krzyżówki spotkamy nawet na Grenlandii, są również bardzo liczne w Ameryce Północnej. Na antypody, do Australii i Nowej Zelandii, zaciągnął je człowiek, gdzie są uznawane za gatunek inwazyjny. Do tego powszechne występowanie w obrębie miejscowości, niezależnie czy jest to centrum Nowego Jorku czy stawek w Miłosnej koło Pasłęka. Wszystko to czyni krzyżówkę nie tylko najliczniejszą kaczką, ale i najbardziej rozpoznawalną. Nie sposób nie znać krzyżówki!
BABKA BYCZA
Obcy przybysz w Bałtyku
Nurkowie odbywający swoje wyprawy na dno Bałtyku w latach 80-tych z pewnością pamiętają, że nurkując ciężko było dostrzec jakieś ryby. Oczywiście ekspedycje na głębokie wraki zawsze pozwalały spotkać dorodne dorsze, których aktualnie w naszym morzu jest niestety coraz mniej. Płytkie wraki natomiast były pełne krewetek czy drobnych skorupiaków i tylko wprawne oko doświadczonego nurka potrafiło dostrzec iglicznie schowane w gęstej trawie morskiej, wystające z dna oczy storni bałtyckiej czy zagrzebane w piasku drobne rybki z rodziny babkowatych. Sytuacja zmieniła się jednak na początku lat 90-tych...
ŁYSKI
Temperamentni nurkowie
Łyski to zadziorne ptaki wodne, które zwłaszcza w czasie godów nie odpuszczają rywalom. Co więcej potrafią stawić czoła ptakom znacznie większym od siebie, gdy te nieopatrznie naruszą granice zajmowanego terytorium. Przepędzić swojego niedawnego kumpla z zimowiska to jedno, ale rzucać się na wielokrotnie większego łabędzia, to już zupełnie coś innego. Łyski bywają zdolne do tak hardych zachowań.
SEAHORSE
Czy kiedykolwiek słyszałeś powiedzenie, że ten nurek pływa jak konik morski?
Takiego określenia używa się w żargonie, kiedy płetwonurek, zazwyczaj początkujący porusza się pod wodą w pozycji pionowej. Jest to charakterystyczna pozycja dla Pławikonika, bo tak po polsku określa się te zwierzaki.
Należą do rodziny Igliczniowatych, Syngnathidae obejmującą kilkadziesiąt gatunków ryb morskich, w tym również Syngnathus sp. Ciekawostką jest, że w języku angielskim nazwa „Seahorses” odnosi się tylko do rodzaju Hipocampus.
„DELFINIA RAFA” W EJLACIE
Nowe szanse, nowe zagrożenia
Droga do wolności często obfituje w zaskakujące dramatyczne sytuacje. Największą szansą na wolność dla butlonosów na „Delfiniej Rafie” w Ejlacie okazał się morski incydent, jaki miał tu miejsce. Zniszczenia spowodowane przez dryfujący statek doprowadziły do tego, że delfiny, zamknięte dotychczas w wielkiej morskiej zagrodzie, mogą od tamtego czasu swobodnie wypływać na otwarte wody Zatoki Akaba.
PTASIE TORPEDY
Opływowa sylwetka, napęd ulokowany blisko rufy, duży zasięg – no torpeda. Ale nie bezduszna, zimna, stalowa, której jedynym celem jest trafić w cel i spektakularnie go zniszczyć. Za to pierzasta, całkiem bystra i do tego wielokrotnego użytku. Kormoran pod wodą to kwintesencja skutecznego myśliwego!
Kormorany są w swym nurkowaniu diablo skuteczne, bo dobór naturalny i miliony lat ewolucji zrobiły swoje. Posiadają błonę pławną między palcami, co oczywiście nie jest czymś wyjątkowym wśród ptaków wodnych, ale na tym nie kończy się lista przystosowań kormoranów do nurkowania.
KRAB BRZEGOWY
Wody Morza Bałtyckiego kryją wiele niezwykłych i ciekawych stworzeń. Jednymi z nich są kraby. Bałtyk aktualnie zamieszkują trzy gatunki: największy krab wełnistoszczypcy (Eriocheir sinensis), malutki krabik amerykański (Rhithropanopeus harrisii) oraz krab brzegowy (Carcinus maenas).
Ten ostatni jest średnich rozmiarów (jego pancerzyk dorasta do kilkunastu centymetrów) i żyje w płytkich wodach pośród kamieni i piasku lub podwodnych roślin.
SETUBAL
Miasto delfinów
Niespełna godzinę drogi na południe od Lizbony, na obrzeżach Parku Krajobrazowego Arrabida znajduje się miasto słynące z najlepszych restauracji rybnych w całej Portugalii i doskonałych okolicznych winnic. Niegdyś najważniejszy ośrodek przemysłu rybackiego, dziś miasto portowe, ma naprawdę wiele do zaoferowania turystom. Szczególną atrakcją, zwłaszcza dla miłośników natury, jest estuarium rzeki Sado, która uchodzi tu do Atlantyku. Otoczenie ujścia jest rezerwatem przyrody. Od wielu pokoleń miejsce to zamieszkuje szczególna społeczność - rezydujące tu stado delfinów butlonosów. Można je spotkać u brzegów Setubalu każdego dnia, a w samym mieście znajdziemy wiele sygnałów, jak ważnymi „obywatelami” są tutaj delfiny.
GĘSI
Hałaśliwi podróżnicy
Chyba każdy miłośnik przyrody widuje dzikie gęsi. Co tam miłośnik, w zasadzie każdy kiedyś gęsi na niebie widział. Przecież gdy gęsi lecą, to lecą licznie, a bywa, że wręcz masowo. Nie trzeba więc wcale być wytrawnym ptasiarzem (czy tym bardziej ornitologiem) by obserwować te ptaki. Więcej, nie trzeba nawet jechać poza miasto, bo gęganie słychać i nad centrami metropolii. Gęsie przeloty traktowane są jako zwiastuny zmieniających się pór roku. I rzeczywiście nimi są. Co jednak zrobić z obserwacjami podniebnych gęsich kluczy kierujących się, powiedzmy w styczniu, to na wschód, to na zachód?
MORSKIE SANKTUARIA
Szansa dla waleni trzymanych w niewoli
Rok 2019 jest dla delfinów i wielorybów szczególny. Rosjanie rozpoczęli wypuszczanie na wolność białuch i orek odłowionych do celów komercyjnych i więzionych niedaleko Nachotki. Robią to jednak w sposób tak niedbały i nieprofesjonalny, że przetrwanie uwalnianych zwierząt jest pod znakiem zapytania. Kanada przyjęła właśnie ustawę zakazującą trzymania waleni w niewoli a chwilę później Japonia ogłosiła, że z dniem 1 lipca wraca do komercyjnych połowów wielorybów. Za to Islandia podała, że tego lata rezygnuje z połowów wielorybów, co zdarzyło się pierwszy raz od 17 lat... Dobre wieści nieustannie mieszają się ze złymi...
STRONIA
Bałtycki kameleon
Płynąc tuż nad bałtyckim dnem nie sposób nie dostrzec pary małych, wystających z piasku oczu. Należą one z pewnością do stroni (Platichthys flesus), która częściej znana jest pod nazwą flądra.
Stronia należy do rodziny ryb flądrowatych, które charakteryzują się tym, że ich oczy znajdują się tylko po jednej stronie ciała i większość swojego życia spędzają leżąc na boku na dnie morza. Co ciekawe 70% wszystkich storni leży na lewym boku, a zaledwie 30% na prawym.
ŁABĘDZIE
Lotnicy wagi ciężkiej
Z jednej strony łabędzie kojarzą się z baletową lekkością, z drugiej zaś strony to najcięższe i największe z blaszkodziobych – rzędu ptaków obejmującego kaczki i gęsi. Gdy mimo swej masy wzbijają się w powietrze nie sposób odmówić im elegancji. W powietrzu przemieszczają się niezwykle skutecznie dzięki olbrzymim skrzydłom, jednak na ziemi stają się całkiem pokracznymi piechurami.
GHOST FISHING POLAND
Wyciągamy sieci z wraków Bałtyku
Porzucone sieci rybackie (tzw. „sieci widmo”) stanowią aż 46% całości odpadów z tworzyw sztucznych zalegających w morzach i oceanach. Sieci te skutecznie zanieczyszczają środowisko, stanowią olbrzymie zagrożenie dla zwierząt morskich i… nurków. Sieci Widmo nie brakuje również w naszej części Morza Bałtyckiego. W związku z powyższym, grupa nurków technicznych z Polski postanowiła otworzyć polski „rozdział” międzynarodowego projektu: Ghost Fishing.
MIKROPLASTIK
Nurku, co powinieneś o nim wiedzieć?
Piękne i bogate rafy koralowe całego świata, emanujące energią i wolnością delfiny oraz inne niesamowite stwory morskich głębin to tylko kilka spośród wielu przykładów fascynacji, jakie od lat pociągają miłośników oceanów i nurkowania. Obecnie nie sposób pasjonować się morzami i żyjącymi tam organizmami, pomijając temat zanieczyszczenia ich naturalnego środowiska. Informacje o mikroplastiku i śmieciach pływających na powierzchni mórz atakują nas z każdej strony, ale czy wiemy o co dokładnie chodzi?
SIEWECZKI
Piaskowe drobiazgi
Filigranowej budowy ptaszęta, szybko przebierają cienkimi nogami, gdy sprawnie, może nawet trochę nerwowo, biegają po piasku. Robią to na tyle dziarsko, że człowiekowi ciężko się z nimi mierzyć – łatwo nam umykają na piechotę. Nic dziwnego, skoro bez widocznego wysiłku wykonują wiele kroków w ciągu sekundy, a ich nogi przestają być wtedy w ogóle widoczne – jakby sunęły kilka centymetrów nad ziemią. Są sieweczki również świetnymi lotnikami. Budowa ich skrzydeł sprawia, że nagłe zwroty w powietrzu o 180 stopni są dla tych ptaków rutyną.
UCIECZKA Z „ACATRAZ”
Właściciele delfinariów jak ognia boją się newsów i historii o delfinach, które mimo lat spędzonych w delfinarium, doskonale poradziły sobie w oceanie. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat opisano dokładnie przypadki delfinów, które zabrano z delfinariów, przygotowywano na nowo do funkcjonowania na wolności i z sukcesem przywrócono środowisku naturalnemu. Najbardziej ciekawe i spektakularne są jednak historie ucieczek delfinów, gdzie zwierzęta same decydowały się porzucić rzekomo tak dobre i przyjazne dla nich warunki życia.
CZY NUREK MOŻE BYĆ SEKSI?
„Nurkowanie i dbanie o wygląd? A co ma jedno do drugiego?”. Pomyśleliście tak? Panowie być może tak, ale Panie… :) Przecież prawie każdy chciałby dobrze wyglądać i komfortowo czuć się w przyjemnych chwilach swojego życia, prawda? Tak więc jeśli się dobrze zastanowić – podejście do spraw estetyki w nurkowaniu ma spory sens.
CZAPLE
Nawodna dostojność
Wszystko co robią czaple, robią z gracją, a nawet z wdziękiem (choć niekiedy na pozór nieco ociężale). Czy to polują, odpoczywają czy też latają powolnie uderzając skrzydłami. Takie wrażenie wywołują przede wszystkim ich dobrze znane, smukłe sylwetki (choć są też czaple, o nieco bardziej krępej budowie). Ich dostojność nie przekłada się bynajmniej na brak szybkości – gdy wypatrzą zdobycz, potrafią błyskawicznie uderzyć.
NIE TAKI DIABEŁ STRASZNY
Nurkując w Morzu Bałtyckim najczęściej podziwiamy zatopione wraki statków, jednak mało kto wie, że we wrakach czy pomiędzy kamieniami nieraz kryje się prawdziwy diabeł, a dokładnie kur diabeł. Myoxocephalus scorpius, bo tak brzmi jego nazwa w języku łacińskim, to ryba wyjątkowa i piękna w swej brzydocie. Jest kuzynką często spotykanej w Morzu Śródziemnym skorpeny pospolitej oraz zamieszkującej Morze Czerwone, skorpeny czubatej.
NIE TYLKO POD WODĄ...
czyli fenomen rejsów whale & dolphin watching
Spotkanie stada delfinów bądź wieloryba na pełnym morzu to niezwykle ekscytujący moment. Jest to wspaniała okazja, by podziwiać te morskie ssaki w całej okazałości, by poznać ich różnorodne, naturalne zachowania, a może nawet doświadczyć magicznej chwili, gdy same, z własnej woli podpłyną zaciekawione do naszej łodzi. Im większe zwierzę, tym większe przeżycie. Endorfina buzuje w ciele, ludzie krzyczą z radości, trzaskają migawki aparatów fotograficznych, zdarza się, że ktoś płacze ze szczęścia i uniesienia...
BAŁTYK
Niezwykłe morze dla każdego
Zimne, ciemnie i tajemnicze – Bałtyk to niezwykłe i jedyne w swoim rodzaju morze na całym świecie. Niepowtarzalność Morza Bałtyckiego spowodowana jest tym, że powstało zaledwie 12 tys. lat temu, co czyni je najmłodszym morzem na Ziemi. W trakcie formowania Bałtyk raz był morzem, a raz jeziorem. W znanym nam dzisiaj kształcie uformował się dopiero 3 tys. lat temu.
MEWY
Rozwrzeszczane i niepokorne
Woda, szczególnie w słonej wersji, kojarzyć się musi z białymi, krzykliwymi ptakami. Nawet tym, którzy morze znają z obrazków. Skoro jest morze, muszą być i mewy! Nie sposób nie natknąć się na te ptaki będąc na wybrzeżu morskim, a i w głębi lądu takie spotkanie nie zaskakuje. Mewy dają znać o sobie przede wszystkim głośnym jazgotem, który jest tym głośniejszy, im większa jest liczba ptaków w okolicy. W sąsiedztwie dużych kolonii lęgowych hałas jest rzeczywiście piekielny. Są i inne aspekty bytowania mew, których przeoczyć się nie da (a czasami ominąć).
W RZECE...
Nurkowanie w płytkich rzekach miłośnikom przyrody może zapewnić wiele atrakcji. Zachwycają widoki – szczególnie tam, gdzie rzeki płyną poprzez dzikie, leśne tereny. Obserwacje zaczynają się od pierwszej chwili przybycia nad wodę. Przy jej dobrej przejrzystości już z brzegu widać, co czeka nas po zanurzeniu. Przyglądanie się tafli wody także przynosi wiele niespodzianek. To ryby pobierające pokarm, nadwodna roślinność i krążące wokół niej owady.
OKO W OKO Z DELFINEM
Co takiego magicznego jest w delfinach, że tak wielu ludzi marzy o bliskim spotkaniu z tymi zwierzętami? Dlaczego pływanie z delfinami od lat pojawia się na listach „100 rzeczy, które koniecznie trzeba zrobić przed śmiercią”? Jak to się dzieje, że organizacja różnorodnych form obcowania z delfinami to już miliardowy interes? Ale kluczowa kwestia to pytanie, jaką cenę płacą delfiny za te spotkania...
WYDRZYKI
Morscy rozbójnicy
W świecie ptaków, zupełnie jak w kinie, można doświadczyć pościgów, rozbojów, kradzieży i nierozerwalnie związanych z nimi cichych dramatów ofiar. Sprawcami tych czynów zabronionych są prawdziwe szwarccharaktery (jeżeli przyłożyć do ptaków ludzkie kodeksy karne i normy współżycia społecznego) – wydrzyki. Jak na łotry spod ciemnej gwiazdy przystało, wydrzyki to ptaki mocno zbudowane i silne, a przy tym nie brak im mrocznej elegancji, co przybliża je raczej do Chłopców z Ferajny niż Dżokera, skoro już o filmach mowa.